Auðlindir

  

Við stöndum á miklum tímamótum.  Tímamótum þar sem fram fer uppgjör við hið liðna, tímamótum þar sem spurt er hvað fór úrskeiðis en ekki síður hvað getum við lært og hvað getum við gert betur.  Við þurfum að endurmeta öll gildi samfélagsins.  Er það sem við töldum satt og rétt endilega það sem hefur reynst okkur best?  Hvað með náttúruauðlindir og umgengni við landið?  Hefur sú umgengni mótast af virðingu fyrir ósnertri náttúru eða hefur sú umgengni og nýting frekar einkennst af stundarhagsmunum og rányrkju?

 

Í þeirri enduruppbyggingu samfélagsins sem við förum í gegnum á næstu árum er ljóst að landið sjálft, sjórinn og náttúruauðlindir koma til með að gegna lykil hlutverki.  Nýsköpun og frumkvöðlastarf næstu kynslóðar mun ekki síst snúast um hvernig og með hvaða hætti við getum nýtt þessar náttúruauðlindir til að endurreisa hér íslenskt efnahagslíf.

 

Þegar kemur að nýtingu náttúruauðlinda verðum við að huga að því sem kallað er sjálfbær þróun.  Samkvæmt þeirri hugmyndafræði á þessi kynslóð sem nú byggir landið að nýta náttúruauðlindir sér til framdráttar en þó þannig að það skerði sem minnst möguleika þeirra kynslóða sem á eftir koma.  Við eigum að horfa til framtíðar og hugsa um langtímasjónarmið en ekki skammtímagróða.  Þetta er lífsspeki sem í raun allt sanngjarnt og skynsamt fólk hlýtur að geta tekið undir.

 

Ein af þeim náttúruauðlindum sem við komum til með að nýta er orkan sem býr í fallvötnum og jarðvarma.  Orkuauðlindirnar eru  einhver mikilvægasta auðlindin sem landið býr yfir og þær verðum við að nýta til að endurreisa hér efnahagslífið.  Hættan er þó sú að þegar kemur að nýtingu þessarar auðlinda að við dettum í gryfju stundarhagsmuna og skyndigróða, eins og því miður hefur einkennt stóriðjustefnu síðustu ára..  Þegar kemur að nýtingu þessara auðlinda megum við því ekki rasa um ráð fram.  Við megum ekki framkvæma framkvæmdanna vegna.  Þegar við ráðumst í slíkar stórframkvæmdir verður að vera tryggt eins og hægt er að þær skili okkur ávinningi til lengri tíma.  Hvaðan á orkan að koma í framkvæmdirnar, hvaða verð er greitt fyrir hana og hvaða fórnir á að færa?   Í raun höfum við alls ekki unnið heimavinnuna okkar í þessum efnum sem er slæmt því einmitt nú gæti verið svo mikilvægt að skapa störf í tengslum við slíkar framkvæmdir.

 

Virkjunarframkvæmdum fylgja mikil og óafturkræf áhrif á náttúru landsins og við getum ekki fórnað þeim verðmætum til þess eins að skapa fáein störf í tvö til þrjú ár.  Ef færa þarf slíkar fórnir verðum við að horfa til lengri framtíðar.   Við verðum því að skapa einhverja heildar stefnu um nýtingu og verndun áður en lengra er haldið á þessari braut.  Við verðum að vega og meta þá virkjunarkosti sem bjóðast og friða einstök svæði.  Þegar þeirri vinnu er lokið þá höfum við í höndum hvaða kosti við viljum nýta og hvaða orku þær virkjanir koma til með að gefa.  Í framhaldi af því þarf að taka ákvarðanir um hvernig sú orka nýtist sem best til að skapa hér velsæld til lengri tíma.

 

Í stefnuskrá Borgarahreyfingarinnar segir eftirfarandi:  Allar náttúruauðlindir verði í þjóðareigu og óheimilt að framselja þær nema tímabundið og þá aðeins með viðurkenndum gagnsæjum aðferðum þar sem fyllsta jafnræðis og arðs er gætt.

 

Í þessu felst sú sanngjarna krafa um að við Íslendingar verðum sjálf að hafa yfirráð yfir okkar auðlindum.  Eins verður það að vera hafið yfir allan vafa að gætt sé að eðlilegum arðsemiskröfum.  Yfirráð yfir náttúruauðlindum má því aldrei verða skiptimynt í þeim hremmingum sem við stöndum nú frammi fyrir.  Við verðum að krefjast þess að þessi réttláta stefna verði ofaná þegar kemur að nýtingu náttúruauðlinda, hvort sem það tengist landbúnaði, sjávarútvegi eða orkunýtingu.  Við verðum að umgangast þessar auðlindir af virðingu og forðast sjónarmið rányrkju og skyndigróða. Aðeins þannig geta þessar auðlindir verið sú lyftistöng fyrir okkar efnahagslíf sem við þörfnumst svo mjög nú á tímum.